(447) Kada će nam biti bolje
Piše: dr Dejan Molnar
docent na Ekonomskom fakultetu u Beogradu
Bruto domaći proizvod (BDP) po stanovniku je najopštiji ekonomski indikator stepena privrednog razvoja jedne zemlje. U pokušaju da odgovorimo na pitanje da li će se, i kada, u Srbiji živeti bolje valja se, svakako, poslužiti podacima MMF-a o dostignutom stepenu privrednog razvoja naše ali i okolnih zemalja. Smatra se da konvergencija postoji ukoliko tokom vremena dolazi do smanjivanja apsolutnih razlika u BDP-u po stanovniku između ekonomskih sistema koje su predmet posmatranja.
BDP po stanovniku Srbije u 2015. godini iznosi 5.102 dolara, dok je istovremeno u Sloveniji iznosio 20.712, Hrvatskoj 11.551, Makedoniji 4.867, Crnoj Gori 6.372, BiH 4.029, Mađarskoj 12.020, Rumuniji 8.807, Bugarskoj 6.581, i Albaniji 4.200 dolara.
Analizirajući podatke MMF-a u periodu 2012-2015. godina može se doći do zaključka da se apsolutna razlika u BDP-u po stanovniku između Srbije i razvijenijih zemalja iz ove grupe (Slovenija, Hrvatska, Crna Gora, Mađarska, Rumunija, Bugarska) nije značajnije smanjivala. Sa druge strane, smanjivala se razlika u BDP-u po stanovniku između naše zemlje i država koje su manje razvijene od naše (Makedonija, BiH, Albanija). Drugim rečima, Mekedonija, BiH i Albanija su smanjile „zaostajanje” za Srbijom (konvergirale su ka našoj zemlji) u 2015. godini u odnosu na 2012. godinu. Ta razlika („zaostajanje”) se u slučaju Makedonije smanjila sa 930 na 235 dolara, u slučaju BiH sa 1.306 na 1.073 dolara i Albanije sa 1.274 na 902 dolara. Naša zemlja je u istom periodu povećala svoj „zaostatak” meren apsolutnom razlikom u BDP-u po stanovniku u odnosu na Rumuniju, sa 2.902 dolara u 2012. na 3.705 dolara u 2015. i u odnosu na Crnu Goru, sa 852 dolara u 2012. na 1.270 dolara u 2015. godini.
Da bi Srbija dostigla vrednost BDP-a po stanovniku koji danas ima Slovenija, i pod pretpostavkom na naša privreda nastavi da raste po prosečnoj godišnjoj stopi rasta od 1,5 odsto (koliko je rasla privreda EU u 2015.) potrebno je da prođe 93 godine. Da bi pod istim okolnostima mi dostigli ono što Hrvatska danas ima potrebno je 54 godine, da bi dostigli standard koji danas imaju Mađari potrebno je 57 godina, standard Rumuna 36 godina, Crnogoraca 15 godina itd. A da bi naši građani uživali današnji standard građana EU-28, koji iznosi oko 22.700 dolara po glavi stanovnika, potreban je, pod istim pretpostavkama, gotovo čitav jedan vek! Čak i kada bi privreda Srbije u narednim godinama rasla po stopi od nedostižnih pet odsto godišnje (u 2015. je naša privreda rasla po stopi od 0,75 odsto, što je bezmalo sedam puta sporije), a privreda EU stagnirala, naši građani bi današnji standard EU dostigli tek 2045 godine.
