NEDAVNO JE OBELEŽENA 121 GODINA OD OSNIVANjA PRVOG BICIKLISTIČKOG KLUBA U NAŠEM GRADU

Na dva točka kroz Veliki Bečkerek, Petrovgrad, Zrenjanin

• Kako je zabeleženo, inicijatori osnivanja prvog Biciklističkog kluba u gradu na obalama Begeja bili su gradski policijski kapetan Oskar Rojter, Aladar Keresteš i Deže Boroci

 

Kada se u proleće 1896. godine, 28. aprila, kroz glavnu gradsku ulicu Velikog Bečkereka jedna dama provozala biciklom, bio je to čudesan događaj ne samo za zadivljene prolaznike, već i za novinare. To je zabeležio i lokalni list „Torontal” kao prvorazrednu senzaciju…
Ovaj podvig postaće veoma brzo svakodnevica Velikog Bečkereka. Dame će početi da se učlanjuju u Biciklistički klub, a već 1898. godine i da učestvuju na takmičenjima.
Između dva rata našim gradom bicikl su vozili upravo novinari, članovi Prvog srpskog velosipedskog društva – Svetolik Savić i braća Ribnikar, osnivači lista „Politika”, kao i subotički bicilistički as Jovan Sarić.
Biciklizam u Velikom Bečkereku, Petrovgradu, Zrenjaninu, istraživao je Siniša Onjin, kustos – istoričar u Narodnom muzeju. Zajedno sa predsednikom Biciklističkog kluba „Cilomanija”, Vladimirom Stanarom, on je i autor izložbe „121 godina biciklizma u Zrenjaninu”, koja je nedavno otvorena na Trgu slobode u okviru 38. Međunarodne biciklističke trke kroz Vojvodinu.
Kako je zabeleženo, inicijatori osnivanja prvog Biciklističkog kluba bili su gradski policijski kapetan Oskar Rojter, Aladar Keresteš i Deže Boroci. Sastali su se u bašti „Kasine”, 31. jula 1896. godine, a već 1. avgusta održana je osnivačka sednica, izabrana Uprava i utvrđena pravila.
– Udruženje se brzo omasovilo, a najbolji biciklisti učestvovali su na domaćim i međunarodnim takmičenjima – priča Siniša Onjin. – Dve godine kasnije izgrađen je Velodrom, odnosno biciklistička staza gde su održavane brojne trke. Najbolji biciklista u Velikom Bečkereku bio je Petar Merždorf, a isticali su se i Marcel Braun, Deneš i drugi. U Velikom Bečkereku je, 29. avgusta, 1900. godine bilo 155 bicikala. Moto-biciklistički klub „Budućnost”, koji je imao 90 takmičara, osnovan je 1925. godine. Trke su održavane na Vašarištu, tamo je danas Karađorđev park… Ubrzo je novi predsednik Milorad Mojić reorganizovao klub, uveo redovne treninge, a svake godine je organizovano prvenstvo grada. Prvi pobednik bio je Mihalj Farkaš. Naši biciklisti učestvovali su na takmičenjima širom Jugoslavije, a istakli su se Dragutin Žižić, Đura Stupljanski, Jožef Vaštag, Mihalj Farkaš, Tadin, Avramov, Kečkemeti.
Nakon što su fudbalski klubovi preuzeli Vašarište, 1933. godine, Biciklistički klub „Budućnost” gradi trkalište na Bagljašu, kod aerodroma… Ali, već 1901. godine na Velodromu nema takmičenja. Zapušten, prodat je ciglani Ujvari 1905. godine. Ipak, posle Drugog svetskog rata, biciklistički klub je obnovljen i nosi ime „Proleter”. Upravni odbor Fiskulturnog saveza Jugoslavije je odlučio, 4. maja 1947. godine, da se u svim većim gradovima organizuju biciklistički krosevi. Te godine je, u trci kroz Vojvodinu, Zrenjaninac Dragiša Ješić pobedio u drugoj etapi. Sledeće godine, na brdskom prvenstvu Srbije, ekipa „Proletera” osvaja treće mesto.
– Na prvenstvu Srbije, 12. juna 1949. godine, učestvovali su i biciklisti iz Zrenjanina – podseća Onjin. – Jagoda Nikolić i Katarina Šerban zauzele su u trci na 10 kilometara drugo i treće mesto. Na saveznom kursu, 1950. godine, Đura Kečkemeti postaje prvi zrenjaninski biciklistički trener. Iste godine Jagoda Nikolić na prvenstvu Vojvodine osvaja drugo mesto. Sledećih 15 godina bile su bez većih takmičarskih uspeha. U prvoj biciklističkoj polusezoni, 1965. godine, pobedio je u trci Beograd – Zrenjanin, Tomislav Milenković, a na trkama kroz Srbiju pojavilo se novo ime Dragan Jajić, koji postaje prvo juniorski, pa seniorski reprezentativac i osvajač brojnih medalja sa domaćih i međunarodnih takmičenja. IPK „Servo Mihalj” bio jedan od najvećih sponzora trka kroz Srbiju i Vojvodinu.
Devedesete godine je obeležio Mikoš Rnjaković koji je imao dosta zapaženih rezultata, bio je 1996. godine pobednik deonice Vrbas – Zrenjanin, u sklopu trke kroz Vojvodinu, dve godine kasnije bio je drugi na istoj deonici, a sledeće godine ponovo osvaja tu deonicu trke.
Zrenjanin je bio domaćin brojnih trka, kroz naš grad su više puta prošli i učesnici mnogih etapa trka kroz Srbiju i Vojvodinu. Tako je bilo i ove godine…

• PROTESTI
  Bečkerečani nisu bili blagonakloni biciklistima. Ubrzo nakon osnivanja kluba u Velikom Bečkereku, usledili su protesti. Policijski kapetan grada već novembra 1896 godine uputio je Biciklističkom klubu službeni akt u kome moli Upravu da skrene pažnju svojim članovima da ne ugrožavaju građane, a naročito decu, prilikom vožnje bicikla.
  Kako je kaldrma bila loša, a biciklističkih propisa nije bilo, biciklisti su vozili trotoarom, pored kuća. Ministar unutrašnjih dela uputilo je Statut svim upravnim vlastima 1897. godine, kojim se reguliše vožnja biciklom, a primena je počela 1. jula.
• VELODROM
  Marta 1897. godine Biciklistički klub je otkupio teren od 3,5 jutara za izgradnju staze. Bilo je to iza železničke rampe i pored aradačkog druma, kod današnjeg naselja Bagljaš. Za svečano otvaranje Velodroma, iste godine su priređene trke u kojima su učestvovali biciklisti iz drugih gradova. Staza je bila duga 333 metra, a široka 6,5 metara, osim na cilju gde je iznosila 7 metara. U sastavu Velodroma su, 1899. godine, izgrađeni tenisko igralište i kuglana. Veruje se i da je u okviru kompleksa postojao i prvi velikobečkerečki fudbalski teren.
• CIKLOTURIZAM
  Poslednjih godina u Srbiji se razvija cikloturizam ili turizam na biciklima. Cikloturisti dolaze i u Zrenjanin, a sve više sugrađana provodi odmor u Srbiji na dvotočkašima. Avanturistički duh ih, na biciklima, vodi i putevima Evrope, poput bračnog para Jelene i Raše Papić.
  – Bicikl je u našem gradu imao i sociološku ulogu – ističe Siniša Onjin. – U decenijama industrijskog procvata bicikl je bio i simbol romantičarskog pogleda na život. Trenutno je na području Zrenjanina razgranato blizu 35 kilometara samostalnih biciklističkih staza. Dve trećine u gradu, a ostatak je spona do Aradca, Ečke i Kleka.
• BANAT
  Biciklistički klub Budućnost je, 6. jula 1936. godine, organizovao takmičenje kroz Banat. Trasa Petrovgrad – Kikinda – Petrovgrad – Nova Crnja – Petrovgrad bila je duga 250 km. Prvo mesto je osvojio Štolc iz Kule, a drugo i treće mesto biciklisti iz Petrovgrada Kečkemeti i Tadin.

 

BRANKA JAJIĆ

 

 

 

 

 

 

Opširnije u štampanom izdanju