Zrenjanin šampion rasta
Piše: dr Dejan Molnar,
vanredni profesor na Ekonomskom fakultetu u Beogradu
Da bi se sagledao položaj Zrenjanina u privredi Srbije potrebno je uporediti odgovarajuće makroekonomske pokazatelje na nivou Grada sa onima na nivou države kao celine, zatim regiona Vojvodine, kao i sa odabranim sličnim (uporedivim) opštinama i gradovima.
U Zrenjaninu se stvara otprilike oko 1,5% ukupnog BDP-a Srbije (2018. g.), zapošljava se oko 1,76% od ukupno registrovanih zaposlenih radnika (2018. g.), apsorbuje se oko 0,9% ukupnih ostvarenih investicija u osnovna sredstva (2015-2018. g.) itd. Pri tome, u periodu 2015-2018. godina privredni rast (iskazan pomoću prosečne godišnje stope rasta realne bruto dodate vrednosti) u Zrenjninu je iznosio 4,92% prosečno godišnje. Poređenja radi, privredni rast u istom periodu iznosio je prosečno godišnje: u Srbiji 5,29%, Vojvodini 4,87%, Novom Sadu 3,1%, Subotici 4,44%, Kikindi 5,43%, Užicu 3,3%, Šapcu 2,59%, Čačku 5,52%, Kruševcu 5,2%, Nišu 5,19%, Kragujevcu -1,31%, Leskovcu 2,03%, Pirotu 2,4%, Vranju 4,57% itd. Dakle, u poređenju sa republičkim i pokrajinskim prosekom, kao i sa većim gradovima u Srbiji, Zrenjanin, prema ovom pokazatelju, zauzima dobru poziciju.
Kao mera ekonomske razvijenosti nekog područja, uobičajeno se koristi vrednost ostvarene proizvodnje na tom području po stanovniku. Može se izračunati da je u poslednjoj godini za koju postoje dostupni podaci (2018) bruto dodata vrednost (BDV) po stanovniku u Zrenjaninu iznosila oko 4.863 evra, što znači da je on za oko 8,3% bio razvijeniji od Srednjobanatskog okruga, za oko 1,6% manje razvijen od proseka Pokrajine Vojvodine i za oko 4,3% manje razvijen u odnosu na republički prosek. Međutim, može se utvrditi i da je u periodu 2015-2018. godina ekonomsko napredovanje u Zrenjaninu, iszkazano kumulativnim povećanjem BDV-a po stanovniku, bilo veće (29,9%) u odnosu na region Vojvodine (28,6%) i da je bilo na nivou republičkog (30,0%).
Grad Zrenjanin je u analiziranom periodu (2015-2018) imao rezultate novog zapošljavanja, vredne pažnje u domaćim okvirima. Naime, u tom periodu broj registrovanih zaposlenih radnika je povećan ukupno za oko 13,6%. U istom razdoblju na nivou države kao celine broj registrovanih zaposlenih radnika se povećao ukupno za 7,11%, u regionu Vojvodine za 12,4%, Subotici za 4%, Vršcu za 10,5%, Kikindi za 12,4%, Čačku za 14,1%, Kruševcu za 12,2%, Kragujevcu za 16,2%, Nišu za 18,8%, Šapcu 9,3% itd. Interesantno je primetiti da je broj registrovanih zaposlenih radnika opao i u Beogradu (-8%) i u Novom Sadu (-6,6%) u istom razdoblju. Kao rezultat u 2018. godini u Zrenjaninu na 1.000 stanovnika ima 321 zaposlen, što je više od republičkog (305) i pokrajinskog (306) proseka.
Treba imati u vidu i da su zaposleni Zrenjaninci u toku 2019. godine ostvarivali prosečnu neto zaradu koja je za 750 din. veća u odnosu na prosečnu zaradu u Vojvodini, za 2.200 din. manja nego što je republički prosek i veća od one u pojedinim opštinama i gradovima, kao što su: Kikinda (2.100 dinara više), Inđija (2.700), Ruma (4.600.) , Kragujevac (260), Niš (1.700), Čačak (5.900), Kruševac (6.100), Kraljevo (6.270) Vranje (6.500), Leskovac (9.100 din.) itd.
